EI part 2. Styl przywiązania, czyli dlaczego tak (dziwnie) zachowujesz się w pracy?

To drugi post - po tym o emocjach - wprowadzający do tematu inteligencji emocjonalnej (EI). Style przywiązania się do innych ludzi wpływają na nasze relacje społeczne. Obok emocji stanowią jeden z ważniejszych czynników wpływających na poziom EI.

“Nie jestem zwolenniczką tezy, że dzieciństwo musi mieć wpływ na całe dorosłe życie. Jednak w przypadku stylów przywiązania śmiało można stwierdzić, że determinują one sposób w jaki człowiek reaguje na innych ludzi.”

Z tego tekstu dowiesz się czym są style przywiązania, jakie są ich rodzaje, jak przejawiają się w zachowaniu w pracy i czy można je zmienić.

Style przywiązania

Styl przywiązania się do innych ludzi (w skrócie styl przywiązania) składa się z wzorców relacji społecznych, których człowiek zaczyna uczyć się tuż po urodzeniu. Wzorce te MOŻE powtarzać na przestrzeni całego swojego życia.

Styl przywiązania tworzy się w relacjach z najbliższymi, najczęściej rodzicami lub opiekunami. Relacje te wpływają u dziecka na poczucie kontroli w otrzymywaniu tzw. wzmocnień pozytywnych - nagród - pożądanych zachowań innych ludzi lub tzw. wzmocnień negatywnych - kar - niepożądanych zachowań innych ludzi.

Budowanie poczucia kontroli rozpoczyna się już po urodzeniu. Dziecko płaczem sygnalizuje niezaspokojone potrzeby, np. bliskości rodzica,

ale również dyskomfort, np. głód. Rodzice mogą zareagować nagradzająco

i z troską oraz delikatnością zaspokoić te potrzeby, albo karząco, np. krzykiem starać się uciszyć dziecko.

W późniejszym okresie życia kilkuletni odkrywca może w zabawie

np. porozbijać kolana lub zniszczyć ulubione sprzęty domowników.

Znów, reakcją może być troska i cierpliwe tłumaczenie jak w przyszłości uniknąć kontuzji i szkód, albo krzyk, kary werbalne a nawet niestety cielesne.

Na każdym etapie życia przed dorosłością, wyzwanie które stoi przed osobami wychowującymi dziecko polega na tym, aby adekwatnie reagować na jego zachowania. Jeżeli zachowuje się niezgodnie z ustalonymi normami, to nie chodzi o to, by je nagradzać, ale by cierpliwie, z troską wskazywać mu konsekwencje jego działań. Przekonywać je do "pożądanego" punktu widzenia.

Rodzaje stylów przywiązania

Wyróżniono cztery style przywiązania się do innych ludzi.

styl bezpieczny Rodzice adekwatnie reagując na potrzeby dziecka wytworzyli w nim wewnętrzne poczucie kontroli, które ‘pracuje’ w późniejszych relacjach z rówieśnikami i w dorosłym życiu. W pracy osoba mająca ten styl relacji z innymi jest otwarta na doświadczenia, współpracująca i życzliwie odnosi się do otoczenia. Śmiało można powiedzieć, że każdy chciałby z takimi osobami być w zespole. Sami chcielibyśmy, aby inni nas tak postrzegali.

styl lękowo-ambiwalentny Rodzice raz adekwatnie reagowali na potrzeby dziecka, kiedy indziej je lekceważyli. Zachwiane poczucie bezpieczeństwa skutkuje "walką" o wewnętrzne poczucie kontroli. Człowiek czuje się odrzucony, potrzebuje stałego potwierdzania własnej wartości. Bywa opryskliwy w stosunku do tych, na których mu zależy. W pracy może być zazdrosny/zawistny o uwagę znaczących osób, np. kolegów, liderów. Przyznaj, że znasz takie osoby i dziwiłeś(łaś) się dlaczego tak właśnie się zachowują. A może to Twój styl?

styl unikający Rodzice negatywnie reagowali na potrzeby dziecka. Również te dotyczące poznania samego siebie, sprawdzania się w nowych sytuacjach, eksplorowania otoczenia. Wytworzyli w nim zewnętrzne poczucie kontroli, a nawet bezradność, czyli wzorzec zachowania oparty na unikaniu ludzi i sytuacji, z obawy przed negatywnymi reakcjami innych na siebie oraz negatywnymi konsekwencjami podejmowania wyzwań. Dorosły człowiek posiadający styl unikający jest wycofany, stroni od wyzwań i kontaktów społecznych, odczuwa frustrację i nudę. Może spotykasz takie osoby w życiu zawodowym, może nawet są w Twoim zespole i zastanawiasz się jak je zaktywizować? A może czujesz, że ten opis przedstawia Ciebie?

styl zdezorganizowany Rodzice w patologiczny sposób reagowali na potrzeby dziecka. W efekcie dorosły człowiek jest "rozregulowany", nie ma określonego wzorca kontroli sytuacji. Ujawniają się wówczas różnego rodzaju zaburzenia psychiczne. Takie osoby są raczej niezdolne do pracy, więc w organizacjach rzadko można je spotykać, choć nie jest to zupełnie wykluczone.

Czy styl przywiązania można zmienić?

Jeżeli sam(a) nie masz bezpiecznego stylu przywiązania lub pracujesz z osobami, które go nie mają, pojawia się pytanie - Czy styl przywiązania można zmienić?

Nie będę trzymać Cię dłużej w niepewności - Można! Jak zatem to zrobić? Można próbować zmieniać ten styl we własnym zakresie - pracując nad tym samodzielnie lub z terapeutą. Ale to zależy od indywidualnej decyzji osoby, na którą zwykle nie mamy wpływu, zwłaszcza w organizacji.

Co zrobić jeśli mamy takich pracowników? Ich umiejętności są wartościowe, ale sposób relacji z otoczeniem i podejście do wyzwań zawodowych pozostawiają wiele do życzenia.

Organizacja może mieć (uspokoję Cię - legalne i etyczne) sposoby, aby wpływać na zachowanie ludzi w miejscu pracy i modyfikować je w pożądanym kierunku,

co więcej, z korzyścią dla wszystkich zainteresowanych.

Jeżeli ten temat Cię zainteresował i chciałbyś te sposoby wdrożyć w swojej firmie - napisz do mnie dorota.kanafa@gmail.com

Zaproponuję rozwiązanie dopasowane do wyzwań, z którymi mierzysz się Ty

i Twoja firma.

Zapraszam!

(#HR #zarządzanie #psychologiaworganizacji #psychologiabiznesu #psychologia #psychologiawpracy #C-level)