Emocje. Twój osobisty doradca 24/7. EI part 1

Emocje to od zawsze gorący temat w zarządzaniu ludźmi. Szczególnie jest nim teraz, w drugiej fali pandemii COVID-19, gdy niektórzy pracują zdalnie już trzy czwarte roku i wszystko wskazuje na to, że czeka nas jeszcze przynajmniej kilka miesięcy tej "samotności w sieci". Wirtualne spotkania nie ułatwiają tego, co nawet w realu bywa trudne, czyli rozpoznawania emocji i radzenia sobie z nimi u siebie i u innych.

Ten post jest pierwszym z cyklu poświęconego inteligencji emocjonalnej (Emotional Intelligence - EI), która jest (mrocznym) obiektem pożądania wielu menadżerów. Z tego tekstu dowiesz się czym są emocje, poznasz ich aż kilkanaście oraz nauczysz się rozpoznawać ich znaczenie. Nawet jeżeli uważasz, że dobrze radzisz sobie w tej dziedzinie, gwarantuję że znajdziesz tu również coś nowego, o czym wcześniej nie wiedziałaś(łeś).

“Umiejętne rozpoznawanie emocji to warunek konieczny wysokiego poziomu inteligencji emocjonalnej”

Współczesne badania nad emocjami sięgają początku lat 70. XX wieku, gdy dwóch badaczy Ekman i Friesen sprawdzało ich uniwersalność. Stwierdzili oni, że ludzie mają ponadkulturową zdolność rozpoznawania emocji. Ekspresja emocji jest więc językiem, który rozumieją wszyscy, ale paradoksalnie nie każdy umie z tego skorzystać.

“Mam nadzieję, że od dzisiaj zaczniesz korzystać ze wsparcia tego osobistego doradcy, którego zawsze masz przy sobie, dosłownie 24/7”

Czym są emocje?

Emocje to subiektywne stany psychiczne, które mają ciekawą właściwość - włączają priorytet dla związanych z nimi zachowań. Na przykład strach, który pojawia się w wyniku konfrontacji z bezpośrednim i konkretnym niebezpieczeństwem o charakterze fizycznym, powiedzmy z jadącym w naszym kierunku samochodem, którego nie spodziewaliśmy się napotkać na chodniku, powoduje reakcję zwaną fight or flight (walka lub ucieczka). W tym przypadku, zdecydowanie flight jest tym co powinniśmy zrobić. Jednak niektórzy ludzie zastygają w bezruchu (przygotowanie do walki).

Co więcej, odczuwaniu emocji towarzyszą zmiany somatyczne,

np. biochemiczne, takie jak wyrzut adrenaliny, zmiany poziomu hormonów,

ale również reakcje mimiczne mięśni twarzy i pantomimiczne, np. gesty rąk.

Znaczenie emocji

Każda z dziewiętnastu emocji przedstawionych na poniższym rysunku jest sygnałem, co dzieje się w otoczeniu człowieka, który je odczuwa.

złość Jej pojawienie się oznacza, że ktoś w otoczeniu blokuje Twoje cele.

lęk Jest emocją bliźniaczą strachu. Jednak w przeciwieństwie do strachu, sygnalizuje niebezpieczeństwo symboliczne i nieuchwytne, które wywołuje niepewność.

poczucie winy Występuje, gdy przekroczysz zasady moralne, które wyznajesz lub przynajmniej z którymi się utożsamiasz (np. wyznaje je Twoja mama, Ty się od nich dystansujesz, ale gdy je łamiesz, to jednak masz poczucie winy)

wstyd Jest "społecznym" bliźniakiem "prywatnej" emocji, jaką jest poczucie winy. Zjawia się w następstwie niespełnienia jakiegoś standardu, a jego "społeczność" manifestuje się rumieńcem na twarzy, który niekiedy rozlewa się również na dekolt. Dzięki temu otoczenie wie, że została przekroczona norma obowiązująca w danej grupie.

smutek Związany jest z (nieodwracalną) stratą. Odczuwają go osoby będące w żałobie, ale może pojawić się też w następstwie zgubienia ulubionej rzeczy lub kłótni z przyjacielem.

zawiść łagodna Być może przeczuwałeś(łaś), że istnieje i właśnie dzisiaj oficjalnie Ci ją przedstawiam. Wyłania się, gdy ktoś inny ma coś, na czym bardzo Ci zależy. Uruchamia priorytet do POZYTYWNEGO działania nastawionego na zdobycie tego obiektu, np. wytężonej pracy, aby dostać podwyżkę.

zawiść złośliwa Mówiąc "zawiść", zwykle to ją mamy na myśli. Daje o sobie znać, gdy ktoś inny ma coś, na czym bardzo człowiekowi zależy, ale w przeciwieństwie do zawiści łagodnej, uruchamia priorytet do NEGATYWNEGO działania, jakim jest szkodzenie wspomnianemu posiadaczowi tego cennego obiektu.

W potocznym języku polskim nie ma rozróżnienia na zawiść łagodną

i złośliwą.

zazdrość Wyłania się, gdy obawiamy się utraty obiektu miłości. Jest w trio razem z dwoma rodzajami zawiści. Zwróć uwagę, że w języku polskim często zamiennie używa się słów "zazdrość" i "zawiść". Ortodoksyjne stosowanie określenia "zazdrość", może być tylko wtedy, gdy jesteśmy z kimś w związku

i możemy go utracić. W praktyce ludzie bardzo często są zazdrośni o kogoś, kto jest w relacji z kimś innym, więc w zasadzie są wówczas zawistni o tę osobę.

szczęście Sygnalizuje postęp w drodze do celu. Jest znakiem, że podążamy we właściwym kierunku.

duma Jest zadowoleniem z siebie w wyniku osiągnięcia czegoś wartościowego. Można również odczuwać dumę, gdy wartość zostanie wypracowana przez grupę, której częścią się czujemy, np. zespół w którym pracujemy lub drużynę sportową, której kibicujemy.

ulga Pojawia się, gdy zagrożenie znika lub sytuacja zmienia się na lepsze.

nadzieja Obawa przed najgorszym, której towarzyszy oczekiwanie najlepszego

i wiara w to, że ono się pojawi.

wdzięczność Docenienie tego co ktoś dla mnie zrobił, co mi podarował.

współczucie Jest poruszeniem czyimś cierpieniem, które skłania do zaoferowania pomocy tej osobie.

miłość doskonała Składa się z trzech komponentów: zaufania, czyli przekonania, że partner będzie działał w naszym interesie; namiętności oraz zaangażowania w różnego rodzaju wspólne sprawy (wspólne mieszkanie, wychowywanie dzieci itd.). Ten rodzaj emocji sprzyja byciu w związku przez wiele lat.

miłość romantyczna W pierwszej fazie zakochania występują zazwyczaj dwa składniki: zaufanie i namiętność, beztroski czas bez obowiązków.

miłość przyjacielska Również dwa komponenty - zaufanie i zaangażowanie we wspólne sprawy - mogą pojawić się u zwykłych przyjaciół (przyjaciółek). W tym przypadku potocznie nie mówi się o miłości, ale o przyjaźni. Ten rodzaj miłości jest u partnerów, których kiedyś łączyła również namiętność, ale z różnych powodów przestali być dla siebie atrakcyjni pod względem fizycznym.

miłość płytka Potocznie nie mówi się o miłości, gdy występuje jedynie namiętność. Czasami może jej towarzyszyć śladowe zaangażowanie, jak w przypadku tzw. friends with benefits, gdy partnerzy mogą nawet razem zamieszkać, by mieć blisko do wspomnianych "korzyści".

“Podobnie jak same emocje, ich graficzne znaki emotki mają również uniwersalny charakter i są rozumiane w podobny sposób przez ludzi z różnych kręgów kulturowych”

Co jeszcze chciałbyś wiedzieć o emocjach?

Warto zapamiętać, że emocje nieustannie dają znać, co dzieje się w otoczeniu oraz czy nasze sprawy idą dobrze czy źle.

Jeżeli pomimo przybliżenia charakterystyk emocji masz trudność w ich rozpoznawaniu, chciałbyś dowiedzieć i nauczyć się więcej albo ludzie w Twoim zespole powinni jeszcze poćwiczyć - napisz do mnie dorota.kanafa@gmail.com

Przygotuję i przeprowadzę dla Was customizowane, profesjonalne szkolenie lub zrealizuję indywidualne sesje coachingowe.

Zapraszam!

(#HR #zarządzanie #psychologiaworganizacji #psychologiabiznesu #psychologia #psychologiawpracy #C-level)